Aile şirketlerinde başarıyı elde etmiş olanlar, geçmiş dönemlerde elde edilen başarılarına ulaşmak için kullandıkları yöntemlerin, taktiksel yönetim anlayışlarının her zaman geçerli olacağı yanılgısı içerisinde olabilirler. Değişen ve gelişen dünyada, şirketler geleneksel yöntemlerle başarıya ulaşabilecekleri fikrini, düşüncesini savunabilirler.
Bu sebepten dolayı başarısızlığa uğrayabilirler. Aile şirketlerinin sürekliliği için şirketleri geçmiş başarılarına sonsuz güven yerine değişimi kabullenmeli, değişime sürekli hazır olmalıdırlar. Sürekliliğin sağlanması için kurumsal bir yapı sürekli başarı için zorunluluktur. Aile şirketindeki aile yönetimi ve aile boyutu, aile şirketi olmayan şirketlerden bu durumun farklılığını ortaya koymaktadır.
Sonuç itibariyle aile kendi işinin yönetiminde önemli fonksiyon üstlenir, rol oynar. Aile şirketlerinde, kurucular aşamasında şirket yönetimi devam ettirilirken çok az sorun oluşmaktadır. Çoğu kararlar kurucular tarafından hızlıca alınmakta, uygulamaya geçirilmektedir. Bu kararlar doğru veya etkili sonuçlar ile sonuçlanması çok önemli değildir. Çünkü fazlaca sorgulanmaz. Ancak süreç içerisinde ailenin yaşam, zaman gelişiminde ileriki aşamalara geçildikçe yeni nesiller şirkete gelmeye, yönetime dahil olmaya başlarlar. Artık şirket içerisinde şirketin nasıl yönetileceği, stratejilerinin nasıl belirleneceği, kararların ne şekilde alınacağı hususları gündeme gelecektir.
Bu durum farklı fikir, görüş ve düşüncelerin ortaya çıkmasına sebebiyet verecektir. Artık aile bireyleri arasında çatışmaların engellenmesi ve işin devamlılığı açısından birçok yapının oluşması, aile bireyleri arasında disiplinin uygulama ilke ve kurallarının oluşması gerekir.
Bunun için açık bir aile yönetiminin, yapısının kurulması zorunlu hale gelmiştir. Dünya üzerinde başarılı aile şirketlerine baktığımızda, başarılı olmuş şirketlerin yönetişim yapısını oluşturmuş aile şirketlerinin süreklilik arz edecek şekilde iyi işleyen bir yapı için hedef aldıkları hususların şu şekliyle olduğunu görmekteyiz,
- Aile yönetimimiz nasıl olmalı? Aile değerlerimiz nasıl olmalıdır? Gelecek vizyonunda, gelecek tüm aile bireyleri arasındaki koordinasyonu nasıl sağlamalıyız, iletişimlerini nasıl oluşturmalıyız?
- Aile şirketlerinde, şirkette yer alan aile bireyi, yer almayan, görevi olmayan aile bireyleri vardır. Bu yapı çok iyi kurgulanmalı, bunlara gerekli bilgiler verilmelidir. Şirket yönetimindeki zorluklar, kararların alınması, uygulama sonuçları, stratejik kararlar hakkındaki bilgiler, (Şirket içerisinde olmayan “hissedarların” şirket yönetimine dışarıdan müdahalelerini engellemek,)
- Aile bireyleri şirketten belirli bir menfaat sağlarlar. Bunlar istihdam edilme, kâr payı elde etme ve benzeri diğer menfaatlerdir. Aile bireylerinin bu menfaat yapılarına yönelik uygulamalar oluşturulmalı, gerekli bilgilendirme için ilgili alınan kararların içeriği, kuralları hakkında bilgi sahibi olmaları sağlanmalıdır,
- Aile ve şirket yönetimi dahilinde, aile bireylerinin düşünceleri, talepleri oluşmuş ve oluşabilecek sorunlarını paylaşabilecekleri, aile ve şirket arasındaki ilişki, iletişim yönetimini sağlayan kanalların oluşturulması.
- Aile yönetiminde, aile bireylerinin koordine edilmesi, bir araya gelmelerinin sağlanması, etkileşimin arttırılması, gerekli kararların alınmasının sağlanması, gelecek vizyonu hakkında bilgilendirilmeleri için aile bilgilendirme çalışmaları yapılmalıdır,
- Aile yönetiminin daha etkin olması için şirket ile istihdam stratejileri, yöneticiler ile koordinasyon çalışmalarının yapılması sağlanmalıdır.
Aile şirketlerinde böyle bir yönetim anlayışının, yapısının geliştirilmesi, aile bireyleri arasında, şirkette yar alan aile bireyleri, yer almayan aile bireyleri arasında iletişimin, güvenin oluşmasında etkili olur. Aileyi bütünleştirir. Şirketin geleceğe taşınmasında, gelişmesinde yaşam süresinin uzamasını sağlar.
Dr. Murat KÜÇÜKBEZİRCİ
Aile Şirketleri Hizmetler Lideri
Yönetim Danışmanlığı Koordinatörü